تا مدت زمان بسیاری تصور می‌شد ـ هنوز هم خیلی‌ها گمان می‌کنند ـ که حیوانات خونسرد و خونگرم وجود دارد. مار و دیگر خزندگان جزو گروه اول و پرندگان و پستانداران جزو گروه دوم محسوب می‌شدند. انسان‌ها نیز به گروه دوم تعلق داشتند اما این موضوع کاملا اشتباه است زیرا درجه حرارت برخی از موجوداتی که جزو گروه خونسردان دسته‌بندی می‌شوند گاهی بسیار بالاتر از موجوداتی است که خونگرم خوانده می‌شوند...

تمامی موجودات زنده حتی درختان نیز برای تنظیم‌ دمای بدنشان در شرایط متفاوت جوی، از راه‌های متفاوتی استفاده می‌کنند. استفاده از نور خورشید برای گرم شدن و سایه و آب برای خنک شدن از جمله این روش‌ها است. دمای بدن مارها، مارمولک‌ها و... می‌تواند بین 20+ درجه و 20- درجه سانتی‌گراد متغیر باشد بدون آنکه تهدیدی جدی برای بدنشان به حساب بیاید.

سیستم تنظیم درجه حرارت این موجودات به انرژی، غذا و اکسیژن کمی نیاز دارد ولی به همان اندازه نیز میزان حرکت این موجودات در شرایط نامناسب جوی کند و کم است.

در عوض پستانداران و پرندگان دستگاه تنظیم درجه داخلی دارند که به آنان کمک می‌کند در تمامی شرایط دمای بدنشان را ثابت نگه دارند.

بالا رفتن بیش از حد درجه حرارت و پایین آمدن زیاد آن نیز می‌تواند جان این موجودات را به خطر بیندازد. این دستگاه تنظیم کننده نیاز به انرژی زیادی دارد و در عوض به موجود کمک می‌کند در اکثر شرایط جوی فعال باقی بماند.

ماهی‌ها نیز جزو دسته خزندگان دسته‌بندی می‌شوند. با این حال شرایط آنها کمی تفاوت دارد. در حقیقت دمای بدن آن تنها چند درجه (بین یک تا دو درجه) سانتی‌گراد می‌تواند تغییر کند زیرا معمولا دما در آب ثابت است.

آنها تقریبا شرایطی بین پستانداران و پرندگان و خزندگان دارند ولی ماهی‌های دیگری مثل تن، شمشیرماهی و کوسه‌ماهی قادرند درجه حرارت بدن خود را تا 15 درجه سانتی‌گراد نیز افزایش دهند و با درجه آبی که در آن شنا می‌کنند، منطبق شوند.

در میان پستانداران و پرندگان نیز حیواناتی وجود دارند که می‌توانند درجه حرارت بدنشان را تغییر دهند. پرندگان مگس‌خوار و گنجشک جزو این گروه‌اند و می‌توانند درجه حرارت بدن خود را در زمستان و شب‌ها کاهش دهند. بعضی از پستانداران نیز در شرایط سردجوی به خواب می‌روند زیرا قادر به تغییر دمای بدن خود جز در حد چند درجه نیستند.

دستگاه تنظیم درجه حرارت بدن انسان این قابلیت‌ها را ندارد و گذشتن از یک حد خاص برای او خطرناک است. گرمای بدن انسان از طریق متابولیسم مواد غذایی و فعالیت‌ ماهیچه‌ها و ارگان‌های سوزاننده اکسیژن تامین می‌شود. وظیفه تنظیم دما برعهده مغز و به طور دقیق‌تر برعهده هیپوتالاموس است. در شرایطی که به دلیل فعالیت زیاد درجه حرارت بدن بالا برود، هیپوتالاموس دستور افزایش تنفس را می‌دهد و در صورت کاهش دما بدن شروع به لرزیدن می‌کند و سوخت و ساز سلولی افزایش می‌یابد تا بدن گرم شود. درجه حرارت مرجع هیپوتالاموس 5/37 درجه سانتی‌گراد است که به آن سازش بیوشیمیایی می‌گویند.

در این درجه حرارت عکس‌العمل‌های بیوشیمیایی بدن با سرعت لازم تولید می‌شوند تا شرایط حیاتی برای سلول‌های بدن را تهیه کنند. تمامی پستانداران دمای بدنی مشابه انسان را ندارند مثلا دمای بدن گربه‌ها و سگ‌ها بین 5/38 و 39 درجه سانتی‌گراد است. درجه حرارت بدن پرندگان بین 40 تا 41 و 42 و حتی 44 درجه است زیرا آنها برای پر زدن تلاش زیادی می‌کنند. به هر حال اگر دمای بدن یک انسان با 32 درجه سانتی‌گراد تغییر مواجه شود، مرگ او حتمی است.